Paramotor onderhoud, zuiger vervangen.
HET KORTE LEVEN VAN EEN ZUIGER IN EEN PARAMOTOR.
De zuiger van jouw paramotor perst een brandstof/luchtmengsel samen, dat daarna door de bougie wordt ontstoken. De hierop volgende explosie dwingt de zuiger met geweld naar beneden, deze kracht wordt via de drijfstang overgebracht naar de krukas die als gevolg hiervan ronddraait. Deze as loopt door naar de buitenzijde van de motor. Hier zit de transmissie; een riemoverbrenging of een tandwielkast.
Het eindresultaat van het naar beneden duwen van de zuiger door de uitzetting van brandende gassen is een draaiende beweging. Die wordt via de transmissie overgebracht naar de propeller. De propeller zet de ronddraaiende beweging om in stuwdruk. Die op zijn beurt de paramotor in beweging brengt.
SLIJTAGE LEIDT TOT DURE SCHADE AAN EEN PARAMOTOR.
Hieronder zie je de zichtbare gevolgen van schade aan cilinder en zuiger. Nagelaten of uitgesteld onderhoudt onderhoud maar ook een verkeerde verhouding van de mengsmering kan voor onplezierige verassingen zorgen.
WAARVAN ZIJN ZUIGERS GEMAAKT VOOR EEN PARAMOTOR ?
De goedkoopste manier om een zuiger te maken is deze gieten uit een aluminium legering Om een gegoten zuiger te vormen, wordt een mix van gesmolten aluminiumlegering in een vorm gegoten. Als deze is afgekoeld komt er een prefabricaat zuiger uit de mal. De laatste stappen omvatten het machinaal bewerken van dit onderdeel. Gegoten zuigers zijn de standaard in paramotor verbrandingsmotoren.
WAT ZIJN DE VOORDELEN VAN GEGOTEN ZUIGERS?
Gegoten zuigers zijn goedkoop te fabriceren. Bovendien is het gemakkelijker om de samenstelling van de legering van het vloeibare aluminium dat in het gietstuk wordt gegoten, af te stemmen. Silicium is één van de belangrijkste ingrediënten. Hoewel te veel silicium de zuiger te stijf maakt, resulteert de juiste hoeveelheid in een zuiger die zijn exacte vorm behoudt onder extreme omstandigheden. Naast deze twee hoofdbestanddelen bevat een zuiger ook koper, nikkel, mangaan en magnesium die allemaal in meerdere of mindere mate de eigenschappen beïnvloeden. In paramotoren is gewicht vaak van een doorslaggevende rol, maar ook het relatieve lage vermogen van een paramotor is de behoefte aan een gesmede zuiger niet groot.
WAT IS EEN MINPUNT VAN GEGOTEN ZUIGERS?
Als de legering niet perfect is, kan het materiaal hard en broos worden. Als er een probleemgebied, hotspot, gedeeltelijke vastloper of juist te veel ruimte is, is de kans groter dat een gegoten zuiger barst of explodeert.
WAT IS EEN GESMEDE ZUIGER?
In tegenstelling tot een gegoten zuiger, die begint als gesmolten aluminium, wordt een gesmede zuiger gevormd door een blok aluminium tussen 2 matrijzen met grote druk in zijn vorm te slaan en te persen. De zuiger wordt letterlijk in zijn vorm gehamerd.
WAT ZIJN DE VOORDELEN VAN SMEDEN?
De hoge druk brengt de materiaal moleculen op één lijn, dit zorgt voor een dicht eindproduct. Een gesmede zuiger voert warmte beter af en is bestand tegen hogere bedrijfstemperaturen dan een gegoten zuiger. Gesmeed aluminium zal buigen en meegeven onder extreme omstandigheden waar een gegoten zuiger zou barsten en falen. In de regel worden viertaktmotoren standaard geleverd met gesmede zuigers. Alles bij elkaar genomen, heeft een gesmede zuiger de dubbele levensduur van een gegoten zuiger.
MINPUNTEN VAN GESMEDE ZUIGERS:
Door de dichtere samenstelling van een gesmede zuiger komt deze niet zo snel op bedrijfstemperatuur als een gegoten zuiger. Korte motorlooptijden hebben hierdoor meer slijtage tot gevolg. Motoren met gesmede zuigers worden ingesteld met een iets grotere zuigerspeling. Het smeedproces is arbeidsintensiever (er is meer nabewerking nodig om af te werken); dus kosten gesmede zuigers doorgaans meer. Complexe vormen zijn niet makkelijk te realiseren.
WAAROM ZIJN ZUIGERS NIET SYMMETRISCH ?
Ze zijn langer aan de voor- en achterkant. Wanneer een zuiger aan het einde van de drijfstang heen en weer schommelt, worden er verschillende belastingen vanuit verschillende hoeken op de zuiger uitgeoefend. Terwijl de zuiger op en neer gaat, wil hij heen en weer schommelen van voor naar achter. Een zuiger moet daarom verlengde voor- en achter rokken hebben om dit schommelen te beperken.
IS HET WAAR DAT ZUIGERS NIET ROND ZIJN?
Ze zijn niet rond. De zuigers zijn van voor naar achter eivormig. Deze eivorm wordt in zuigertaal "camming" genoemd. Camming is moeilijk te meten, omdat de zijkanten van de rokken er niet zijn, maar als je camming zou kunnen meten, zou je merken dat veel zuigers wel tot 0,25 mm onrond zijn. Camming helpt kantelen te beperken. De verlengde voor- en achter rokken zijn niet de enige dingen die de kantelbelasting op de zuiger beperken.
WAAROM PAST DE ZUIGER NIET ONDERSTEBOVEN IN DE CILINDER?
Als je een zuiger ondersteboven keert en probeert om hem van bovenaf in de cilinderboring te laten vallen, pas hij niet. Hoe kan dat? De zijkanten van een zuiger zijn niet recht van boven naar beneden. Zuigers lopen taps toe vanaf de bovenkant van de zuiger naar de onderkant van de rok. Deze pasvorm zorgt ervoor dat de kroonrand niet blijft hangen in een spoelpoort, zet meer druk op de zuigerveer en geeft hem de ruimte die hij nodig heeft om zijn werk te doen.
ÉÉN OF TWEE ZUIGERVEREN OP MIJN ZUIGER?
Paramotor tweetaktmotoren worden geleverd met één of twee zuigerveren. Eén zuigerveer geeft minder weerstand. Het nadeel is dat één veer niet zo duurzaam is in vergelijk met een compressie afdichting met twee zuigerveren. Dat wil echter niet zeggen dat één zuigerveer niet zo goed kan afdichten.
De motor moet om te starten wel een paar keer extra ronddraaien én de zuiger verslijt sneller.
De toegepaste zuigers in een paramotor verschillen onderling. Zo heeft een Miniplane Top80 motor maar één zuigerveer en de Thor80 van Polini twee zuigerveren. Besparing moet ergens vandaan komen en alle kleine details opgeteld schelen weer in de totale fabricage kosten.
WAAROM ZIJN DE ROKKEN NIET VERHARD?
Een geharde rok van een zuiger zou niet genoeg meegeven tijdens het schommelen. Als de rok van een zuiger te hard is, zal deze de Nikasil coating van de cilinder afslijten.
HOE DRAAGT EEN ZUIGER?
In een perfecte wereld slijt een zuiger niet. Waarom niet? Omdat de zuigerveren alle slijtage op zich nemen. (bij twee zuigerveren in ieder geval) De zuigerslijtage wordt bepaald door de veren. Als de veren verslijten, verslechterd de afdichting tussen zuiger en cilinder en verliest de motor compressie. Bij een slechte afdichting slijt een zuiger sneller en slijten de rokken af. Dit gaat ten koste van de nikasil laag in je cilinder van je paramotor.
HOE VAAK MOET EEN ZUIGER WORDEN VERVANGEN?
De eerste keer adviseren wij na 120 uur voor een zuiger met twee zuigerveren en na 80 uur voor een zuiger met 1 zuigerveer. Door de zuiger en cilinder te onderzoeken op slijtagesporen weten we daarna of je dit een goede termijn is voor de manier hoe jij je paramotor gebruikt. Hierbij meten we ook altijd de cilinder na.
Misschien gaat je zuiger zelfs 200 uur mee, maar onthoudt dat ergens het punt is bereikt dat je te laat bent. Dan moet ook meteen de cilinder vervangen worden of erger je hele motorblok gereviseerd worden. Je zuiger slijt sneller bij een koude start. Draaiuren zegt dus niet alles. Als je je motor veelvuldig start en veel korte vluchten maakt dan zal de zuiger dus eerder vervangen dienen te worden.
RETURN OF INVESTMENT
Als je je paramotor verkoopt en je hebt een gedegen onderhoudshistorie opgebouwd dan zal een deel van deze kosten zich terugverdienen. Zo heb je het risico op hoge kosten en ellende vermeden én kun je aantonen dat gedurende de tijd dat je eigenaar was écht goed voor je paramotor hebt gezorgd.
Het vervangen van een zuiger kost gemiddeld tussen de € 200,- en € 400,-
Na falen van een zuiger of zuigerveer kan dit al snel een veelvoud van worden. De kosten kunnen dan zo snel oplopen dat soms de afweging gemaakt moet worden of het financieel wel verstandig is om tot reparatie over te gaan. Vanuit dit oogpunt neem je dus beter geen risico.
RONDVLIEGEN MET GEMOEDSRUST
Een goed onderhouden motor geeft je ook gemoedsrust. De kans op falen verminderd significant en mogelijke risico's verband houdende met een motorstoring zijn een heel stuk verminderd.
WAT IS HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OVER DE ZUIGER VAN JE PARAMOTOR ?
De zuiger in je paramotor gaat gemiddeld zo’n 90 keer per seconde op en neer. Dat is na 100uur zo’n 33 miljoen keer. De zuiger en zuigerveren hebben dan zo’n 3500 kilometer afgelegd. Zeg maar ongeveer van Groningen naar Porto en weer terug. De zuiger van je paramotor werkt hard; vervang deze voordat het te laat is.